O projekcie

Ks. Claude Antoine Pochard (1766-1833) – duchowny katolicki z diecezji Besançon; w momencie, gdy rewolucja we Francji nabrała antykatolickiego rozpędu, udał się na emigrację, najpierw do Szwajcarii, a następnie do Wielkopolski, gdzie przebywał w latach 1796-1833 i pracował jako guwerner pięciu synów starosty gnieźnieńskiego Józefa Skórzewskiego i Heleny z Lipskich, zamieszkując najpierw w Nekli, a następnie w Komorzu (obecnie powiat jarociński). Zmarł 2 września 1833 roku w Komorzu i został pochowany na cmentarzu parafialnym w sąsiednim Kretkowie, gdzie wdowa po Józefie Skórzewskim wraz z synami wzniosła mu zachowany po dziś dzień nagrobek. W trakcie trwającej przeszło czterdzieści lat emigracji ks. Pochard spisywał swoje przeżycia, szczegółowo opisywał godne uwagi miejsca, w których się znalazł z racji wykonywanych zajęć, i relacjonował wydarzenia, w których brał udział.

W latach 1833-1939 rękopis wspomnień ks. Pocharda przechowywany był w prywatnej bibliotece ordynatów Skórzewskich w Czerniejewie jako szczególnie cenna pamiątka rodzinna. Szczęśliwie przetrwał II wojnę światową i prowadzone w tym czasie systematyczne niszczenie oraz grabież zabytków polskiej kultury przez niemieckiego okupanta.

Projekt przygotowania krytycznej edycji przekładu czterech tomów wspomnień Claude’a Antoine’a Pocharda z lat 1792-1833 ma na celu udostępnienie polskiemu czytelnikowi tego nieznanego dotąd szerzej źródła do dziejów Polski i Europy na przełomie XVIII i XIX wieku.
Obejmujące przeszło czterdzieści lat wspomnienia francuskiego duchownego o szczególnym zacięciu pamiętnikarskim wyróżniają się starannością stylu, uszczegółowieniem relacji i krytycznym podejściem do napotkanej rzeczywistości. Nie bez znaczenia jest fakt, że ich autor jest obcokrajowcem. Wszystko to sprawia, że w przypadku wspomnień ks. Pocharda mamy do czynienia ze źródłem o dużych walorach poznawczych. Rozłożony na pięć lat projekt grantowy: „Exul Patriae”. Krytyczna edycja wspomnień Claude’a Antoine’a Pocharda z lat 1792-1833, wpisuje się w założenia modułu Dziedzictwo narodowe Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki ze względu na charakter podejmowanych badań historycznych, translatorskich i edytorskich, obejmujących spisane po francusku wspomnienia, które nie zostały jak dotychczas wprowadzone do naukowego obiegu, a jako tekstowy dokument osobisty mieszczą się w priorytetowym dla modułu grantowego obszarze badawczym.

Samo źródło oraz zaplanowane badania wpłyną na rozwój dyscyplin naukowych: historii Polski i Europy na przełomie XVIII i XIX wieku, historii Kościoła, historii oświaty i wychowania, historii kultury, a także zagadnień związanych z aktywnością regionalistyczną. Relacje z podróży do Wilna przybliżają dziedzictwo kulturowe ziem wschodnich dawnej Rzeczpospolitej. Realizacją projektu zajmuje się zespół wykonawców, w którego skład wchodzą badacze z doświadczeniem translatorskim i literaturoznawczym, archiwiści, genealodzy, historycy i teolodzy.

Strona internetowa: EXUL PATRIAE. Ksiądz Claude Antoine Pochard (1766-1833) i jego świat zaadresowana jest do wszystkich tych, którzy interesują się historią – zarówno europejską jak i regionalną. Wykonawcy projektu zapraszają do jej odwiedzania miłośników dziejów Wielkopolski, historyków sztuki, nauczycieli historii oraz regionalistów i genealogów. Znajdą się na niej fragmenty pamiętnikarskiej spuścizny ks. Pocharda w tłumaczeniu na język polski, wybrane wyniki badań oraz relacje z podejmowanych przez nas inicjatyw popularyzujących problematykę obecną we wspomnieniach tego francuskiego guwernera.